Bu uygulama ile, hasta ve yakınlarının, mevzuatla belirlenmiş haklarını kullanabilmeleri, her aşamada bilgilendirilmeleri, hastaların hak ihlallerinden korunabilmeleri ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmeleri amaçlanmıştır.
İlk etapta 60 hastanede başlatılan Hasta Hakları Uygulamaları, 2004 yılı içerisinde ülke geneline yaygınlaştırılarak 81 ilde uygulanmaktadır.
Uygulamanın başladığı hastanelerde uygulamalar sırasında karşılaşılan güçlüklerin, sorunların ve eksikliklerin giderilmesi; uygulamanın 2005 yılında Bakanlığımıza bağlı tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında başlatılması amacıyla yeniden hazırlanan “Hasta Hakları Uygulama Yönergesi” 26/04/2005 tarih ve 3077 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe girmiştir.
Bu kapsamda, İl Sağlık Müdürlükleri koordinatörlüğünde; Bakanlığımıza bağlı tüm sağlık kurum ve kuruluşları Yönergede belirlenen özellikleri ve çalışma esaslarını dikkate alarak; Hasta Hakları İl Koordinatörlüklerini, Hasta Hakları Birimlerini ve Hasta Hakları Kurullarını teşekkül ettirmiştir.
Sağlık Bakanlığımızın başlatmış olduğu uygulamanın amacı; sağlık tesislerinde yaşanan, hasta hakları ihlalleri ile bunlara bağlı ortaya çıkan sorunların önlenmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesinin arttırılması, sağlık hizmetlerinin insan onuruna yakışır biçimde sunulması ile hastaların hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair esas ve usulleri belirlemektir.
T.C.Sağlık Bakanlığı tarafından Denizli Devlet Hastanesi bünyesinde uygulamaya geçen Hasta Haklarının kuruluş amacı; öncelikle kaliteli bir sağlık sektörünün oluşturulması ve haklarının ihlal edilmediği, hekimini ve kurumunu seçebildiği, değiştirebildiği, sağlık hizmetini güvenli bir ortamda güler yüzlü, nazik ve şefkatli bir hizmetle alabildiği, mahremiyete uyulduğu, hiçbir ayrım yapılmadan hastanemizde her türlü tıbbi tedavi ve her konuda bilgilendirildiği, onayının alındığı ve kendisine sağlık hizmeti veren tüm personelin kimliklerini bilme hakkına sahip olduğu, inançlarına saygı gösterildiği bir sağlık hizmetine ulaşmak için faaliyet göstermektedir. Bu uygulamayla hasta hak ihlalinin ve bunlara bağlı olarak çıkan problemlerin engellenmesi ve gerektiğinde hukuki korunma yollarının fiilen kullanabilmesine dair esas ve usulleri belirtmektedir.
Hastanemiz kurum veya şahıs odaklı değil, hasta odaklı hizmet sunumu yaklaşımını hedef almaktadır. Hastanemizdeki bu uygulamayla hak ihlaline uğrayan ve uğraması muhtemel olan tüm hastalar ve yakınları, başta psikiyatri hastaları ve özürlüler olmak üzere tüm hastalar korunmuş olup, sağlık hizmetlerinden beklentileri karşılanacak ve kendilerini değerli hissetmeleri sağlanacaktır. Sağlık hizmetlerinin iç ve dış hasta memnuniyetine uygun formatta insan onuruna yakışır bir biçimde sunulması hasta ve hasta yakınları ile sağlık personelinin eğitilmesi yönünde bir çalışma olarak uygulanmaktadır.
Hastane Hasta Hakları Birimi ve Kurulunun Teşekkülü, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları ile Birim ve Kurullarda Çalışanların Görev ve Yetkileri;
Hasta Hakları Birim Sorumlusu:
- Birim sorumlusu; kamu hastaneleri için sosyal hizmet uzmanı, psikolog, halkla ilişkiler uzmanı, hemşire (fakülte mezunu) unvanına sahip kişiler arasından, Valiliğin teklifi Bakanlığın onayı ile görevlendirilir.
Hasta Hakları Birim Sorumlusunun Görev ve Sorumlulukları:
a) Başta çocuklar ve özürlüler olmak üzere tüm hastaların danışmanlığını ve savunuculuğunu yapmak.
b) Başvuruları almak, ilk görüşmeyi yapmak, hasta hakları başvuru formunu doldurmak (EK-5), başvuru sahibine bilgi vermek, danışmanlık yapmak.
c) Hasta Hakları birimine gelen başvurularda amaç sorunu yerinde çözümleyerek şikâyeti birimde sonlandırmaktır. Başvurular yerinde çözülürse, “Yerinde Çözülen Sorunlar Defteri”ne ( EK-6) (Formata uygun olacak şekilde) doldurmak. Yerinde çözülemeyen sorunlar için ise hasta hakları başvuru formunu doldurarak internete kaydetmek ve hasta hakları kuruluna ilgili belgelerle birlikte göndermek.
d) Başvuru alındığında durum acil ise aynı gün hastane idaresini bilgilendirmek.
e) Hakkında başvuru yapılan çalışan hakkında aynı gün Kurul Başkanı imzası ile “Bilgi Formu”(EK-7) doldurmak ve bilgi istemek. Bilgi isteme formunda bilgi istenen kişinin ismi dışında kişisel bilgilerinin gizli tutulmasını sağlamak, formu imza karşılığı teslim etmek ve imza karşılığı almak.
f) Bilgi Formu'nun 2 gün içinde cevaplandırılmasının takibini yapmak.
g) Hastaların eleştiri ve önerilerini dinlemek.
h) Hasta hakları uygulamalarını geliştirmek için çalışmalar yaparak kurula sunmak.
i) Hasta hakları uygulamaları ile ilgili eğitim gereksinimlerini belirlemek, öncelikleri saptamak, eğitim konularını belirlemek, uygun zaman, yer, uygulama alanları ve eğitilen kişilerin belirlenmeleri konularında hasta hakları kurulu ile işbirliği yapmak, Hasta Hakları İl Koordinatörüne bilgi vermek ve görüşlerini almak.
j) Hasta hakları uygulamaları ile ilgili eğitimlerin uygulanması, sorunlar ve gereksinimler konusunda hasta hakları il koordinatörüne bilgi vermek ve görüşlerini almak.
k) Eğitime katılan çalışanlar için ödül sistemini hasta hakları il koordinatörü ile birlikte geliştirmek.
l) Kendi kurumundaki eğitim programlarını hazırlamak, organize etmek, yürütmek ve eğitim materyali geliştirmek.
m) Formların gözden geçirilmesi ve değerlendirme çalışmalarına katılmak.
n) Güncel ve görevi ile ilgili yayınları izlemek ve duyurmak.
o) Çalışmaları hasta merkezli yapmak, hastaların haklarını daha çok koruyan ve hastaları memnun etmeye ve alınan kararlara hastaları da dahil etmeye yönelik uygulamaları başlatmak.
r) Hasta hakları ihlali nedeniyle kusurlu bulunan ve idareye bildirilen çalışan hakkında ilgili mevzuata göre idare tarafından yapılan işlemin sonucunu resmi olarak başvurana bildirmek.
s) Tüm işlemlerde gizliliği sağlamak.
Hasta Hakları Birim Memuru:
Bilgisayar kullanmayı bilen rapor hazırlayabilecek, birimin istatistiklerini tutabilecek ve resmi yazışmaları yapabilecek yeterli sayıda personel görevlendirilir. Birim sorumlusu tarafından verilen birimin faaliyet alanına giren görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
Birim Memurunun Görev ve Sorumlulukları:
a) İnternet üzerinden veri girişi işlemlerini başvurunun alınmasından itibaren 24 saat içinde yapmak.
b) Hasta hakları kurulunda incelenecek dosyaları hazırlamak.
c) Hasta hakları uygulamaları ile ilgili gerekli kayıtları ve istatistikleri tutmak.
d) İlgili birimlerle işbirliği yaparak araç-gereç ve malzemelerin bakım, onarım ve korunmasını sağlamak.
e) 3 ayda bir istenilen istatistikî formları doldurarak Sağlık Müdürlüğü'ne göndermek.
f) Bilgi isteme formunda bilgi istenen kişinin ismi dışında kişisel bilgilerinin gizli tutulmasını sağlamak, formu imza karşılığı teslim etmek ve imza karşılığı almak.
g) Evrakları “Hasta Hakları Birimi Gelen-Giden Evrak Defteri”ne kaydetmek.
h) Kurulda görüşülecek dosya ile ilgili tüm bilgi ve belgeleri hasta hakları kurulu üyelerine başvurudan sonra en geç 4 gün sonra ellerinde olacak şekilde dağıtmak.
i) Kurulda alınan kararları ilgililere ( EK-8, EK-9) resmi olarak 3 iş günü içinde bildirmek ve bundan sonra yapılacaklar konusunda başvuran kişiye bilgi vermek.
j) Hastane dışına gönderilecek evrak için hastane evrak defterinden ayrıca sayı almak.
k) Kurul Kararları Öneri Formunda yer alan öneri, istek ve uygulamaların bir nüshasını idareye, bir nüshasını il koordinatörüne göndermek.
l) Hasta hakları uygulamaları ile ilgili araştırmalara, seminerlere katılmak, güncel ve konu ile ilgili yayınları izlemek, ilgili yerlere duyurmak, yayınlara katılmak gibi hususlarla ilgili işlemleri yürütmek.
m) Hastaların ihtiyacı olan birimlere kolayca ulaşabilmelerini temin etmek amacıyla hastanenin uygun yerlerinde hastalar, personel ve ziyaretçilerin kolayca ulaşıp okuyabilecekleri bilgilendirici tabela, broşür, kitapçık, eğitici broşür, afiş vb, yeterince bulundurulmasını takip etmek.
Hasta Hakları Birimi Diğer Personeli:
Hastalara gerektiğinde refakat edebilecek, yol gösterebilecek, hasta veya yakınına rehberlik edebilecek, evrakları takip edecek, yeterli sayıda yardımcı uygun personel görevlendirilir.
Hasta Hakları Kurulu;
Kurul biri başkan olmak üzere toplam 8 kişiden teşekkül eder.
Kurul Üyeleri:
Hasta Hakları Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur;
a) Başkan: Kamu hastanelerinde hastanenin kalite hizmetlerinden sorumlu Baştabip Yardımcısı, kurulun başkanıdır.
b) Hasta Hakları Birim Sorumlusu,
c) Hakkında başvuruda bulunulan personelin birim sorumlusu,
d) Hasta hakları konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu temsilcisi (Kurula kabul edilme şartları 44.maddede belirlenmiştir.)
e) Varsa hastanın avukatı (Hastayı temsil ettiğine dair vekâletin bulunması gerekir. Ayrıca hasta veya yakını isterlerse kurula girerek kurul üyelerini konu hakkında bilgilendirebilirler. Ama oylamaya katılamazlar ve oylama sırasında kurulda bulunamazlar.)
f) 4688 Sayılı Kamu Sendikaları Kanununa göre kurumda yetki almış sendika temsilcisi,
g) Valiliğin belirleyeceği bir vatandaş. (Kendisi ve yakınlarının Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlarla ticari ilişkisi olmayan, sağlık hizmetleri veya sosyal hizmetler alanında temayüz etmiş, 65 yaşını geçmemiş, kurula sürekli olarak katılmasını engelleyecek kronik bir rahatsızlığı olmayan, gönüllü bir kişi kurulda görev alır.)
h) İl genel meclisi üyeleri arasından Vali tarafından seçilecek bir üye,
Kurul Başkanının Görev ve Yetkileri;
a) Daha önceden belirlenen gün ve saatte toplantı yapılmasını sağlamak.
b) Başvuru yapılan çalışan hakkında bilgi alınmasını sağlamak.
c) Hasta hakları uygulamalarının iyileştirilmesi çalışmaları ile ilgili olarak kurul tarafından alınan önerilerin uygulanmasını takip etmek ve İl Koordinatörüne bilgi vermek.
d) Bakanlık tarafından planlanan eğitimlere yardımcı olmak.
e) Başka kurumlardan resmi olarak kurumuna hasta hakları konusunda eğitim almaya gelen çalışanlara danışmanlık, eğitmenlik yapmak.
f) Kurul hizmetlerinin hasta hakları ile ilgili mevzuata ve yönerge esaslarına uygun olarak yapılmasını sağlamak